Bireysel emeklilik sistemi içinde çalışanlar için yapılan zorunlu katılım, her ne kadar zorunlu olarak sisteme giriş yapılsa da ilgili şartların sağlanması halinde sigortalının isteği kapsamında sistemden çıkışı mümkün kılmaktadır. Ancak otomatik katılım iptali için en önemli nokta ilgili süreye dikkat edilmesidir.
Otomatik Katılım Nedir, Nasıl Uygulanır?
Bireysel emeklilik sisteminin bir parçası olan otomatik katılım, 45 yaş altında özel sektörde ya da kamuda çalışan veya çalışmaya başlamış kişilerin doğrudan sisteme dahil olmasını ifade etmektedir. Bireysel emeklilik sistemi, temelde iki şekilde çalışmaktadır. Bunlardan ilki gönüllü olarak sisteme girmek, diğeri ise çalışanlara uygulanan zorunlu katılım. Gönüllü katılım için herhangi bir bireysel emeklilik sistemi sunucusu ile çalışmak yeterliyken, zorunlu katılımlarda işverenin anlaşma sağladığı sigorta firmaları üzerinden işlem yapılmaktadır. Bu durumda çalışanın aylığı üzerinden de asgari tutar üzerinden kesinti yapılmaktadır.
Sisteme gönüllü katılımlarda tamamen katılımcının belirlediği tutarları ödemek mümkünken, zorunlu olarak sisteme giriş yapılması halinde en alt tutar üzerinden kesinti yapılmaktadır. Nihayetinde sistemde biriken prim tutarları her ne kadar daha sonra kullanılacak olsa da çalışanlar istekleri doğrultusunda sistemden çıkış yapmak ve yapılan kesintilerin de alınmasını talep etmektedirler. Her ne kadar sisteme ilk kez giriş yapmış çalışanlara devlet teşvikleri ile birlikte avantajlı imkânlar sunuluyor olsa da sistemden çıkış yapılması da isteğe bağlı olarak mümkün olmaktadır.
Otomatik Katılım İptali Yapmak
Eğer çalışan otomatik katılım iptali yaptırmak istiyorsa bu durumda belirli şartları taşıyor olması gerekmektedir. Buna göre çalışanın ücretinden kesilmek kaydıyla, yapılmış olan ilk katkı payı ödemesinin emeklilik şirketine ulaşması ve sistemine yansımasını takip edecek iş günü otomatik katılım ile birlikte sisteme dahil edildiğinin kendisine haber verilmesi gerekmektedir. Haber verildikten yani kişiye sisteme dahil edildiği haberinin ulaşmasının ardından çalışan talebi doğrultusunda iki ay içerisinde sözleşmeden cayma hakkını kullanabilmektedir. Bu süre içinde ödenmiş olan prim tutarları ve varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri de çalışana iade edilmektedir. Eğer cayma süresinin sonunda sistem çıkış yapılmak isteniyorsa, bu durumda belirli kesintiler ile sistemden çıkış hakkı tanınacaktır.
Otomatik katılımdan çıkış yapılması için cayma hakkı süresine dikkat edilmesi gerekiyor. Sisteme katılım 45 yaşın altında olan tüm 4C ve 4A kapsamında olanları kapsadığı için herkesi ilgilendirmekte olan bir durum olarak öne çıkıyor. Bu bakımdan sistemde kalmak istemeyenler ilgili süreler içerisinde çıktıklarında herhangi bir kayıp yaşamamaktadırlar.
Cayma Süresinin Sonunda Sistemden Çıkış Yapmak
Otomatik katılım süresi kapsamında sistemde çıkış yapılmadıysa, daha sonraki süreler için de sistemden çıkış yapmak mümkün. Ancak bu durumdaki çıkışlarda belirli kesintiler uygulanıyor. Eğer cayma süresi geçmişse ve kişi 10 yılını doldurmadan sistemden çıkış yapmak isterse, bu durumda yatırılmış olan prim tutarları ile birikimlerinin tamamı baz alınarak ilgili vergi kanunlarına göre toplam tutar üzerinden yüzde 15 oranında kesinti yapılmaktadır. Eğer katılımcı 10 yıllık prim ödemesi yaparsa fakat yaş şartını tamamlamadan sistemden çıkış yapmak isterse, bu durumda da birikimleri üzerinden yüzde 10 kesinti yapılmaktadır. Kişinin vefat etmesi halinde ise yakınlarına yüzde 5’lik kesinti ile prim ödemeleri yapılıyor.
Bu kesintilerin yanında sistemden çıkış yapılması halinde devlet tarafından verilen teşviklerden de bir daha sisteme giriş yapılsa bile yararlanmak mümkün olmuyor. Vergi avantajı olarak bilinen bu durumda sürelerine göre farklılık göstermekle birlikte en üst seviyeden emekli olurken vergi indirimi altında yüzde 25’lik tutarın devlet tarafından ödenmesini sağlıyor. Ancak sistemden çıkış halinde vergi indirimi bir daha geçerlilik taşımıyor.
